Eenmanszaak omzetten naar BV

Wanneer je een paar jaar geleden begonnen bent met jouw eenmanszaak en de zaken gaan goed kan je tot het besef komen: “Ik moet over naar een BV!” Maar dan? Hoe gaat dit in zijn werk? Waar moet ik rekening mee houden?

Als je jouw eenmanszaak over wilt zetten naar een BV kan dit soms een ingewikkeld proces zijn. Het is niet zo simpel als ik schrijf mijn eenmanszaak uit, en start een nieuwe BV. De hoofdreden ligt in het belangrijkste verschil tussen een eenmanszaak en een BV, rechtspersoonlijkheid. De eenmanszaak is wat men noemt transparant terwijl de BV rechtspersoonlijkheid heeft. Dit betekent dat jijzelf de eenmanszaak bent of ieder geval persoonlijk alle verbintenissen en schulden aangaat, terwijl de BV, doordat deze rechtspersoonlijkheid heeft als entiteit de verbintenissen sluit.

Wanneer je jouw eenmanszaak om wilt zetten naar een BV gaat de onderneming die in jouw eenmanszaak gedreven wordt over naar een willekeurige derde, de BV. Jij wordt weliswaar aandeelhouder van de BV, maar alsnog is de BV een op zichzelf staande entiteit. Daarom gaat de belastingwet van de fictie uit dat bij een omzetting de onderneming wordt vervreemd, waardoor je als ondernemer winst maakt op de omzetting. Dit heet stakingswinst.

Deze fictieve stakingswinst wordt in principe belast. Dit is uiteraard onwenselijk aangezien je belasting moet betalen over een winst die je feitelijk niet behaald. Gelukkig heeft de wetgever dit ook doorzien en daarom is de geruisloze omzetting in het leven geroepen. Deze methode zorgt ervoor dat je de eenmanszaak om kan zitten naar een BV zonder belasting te hoeven betalen.

Je moet alleen belasting betalen wanneer de onderneming een waarde heeft en er daardoor een fictieve winst wordt behaald. In het geval dit niet het geval is kunnen andere wijzen van omzetting zoals de activa-passivatransactie of de ruisende inbreng beter zijn.


Activa-passivatransactie

De activa-passivatransactie is de meest eenvoudige methode om de eenmanszaak om te zetten naar een BV. Hier worden (een deel van) de bezittingen en schulden van de eenmanszaak overgedragen aan de nieuwe BV.

Het gaat dan niet alleen over fysieke zaken zoals laptops, maar ook bijvoorbeeld merknamen, websites, bankrekening en nog te betalen of ontvangen facturen.

Zoals gezegd moet je bij de activa-passivatransactie wel afrekenen over de stakingswinst. Deze stakingswinst bestaat grofweg uit twee delen. Je hebt de stille reserves op de activa en passiva. Je kunt bijvoorbeeld denken aan een auto die op de zaak staat. Deze heeft een balanswaarde van €10.000, maar stel dat deze auto in werkelijkheid €15.000 waard is moet je belasting betalen over het verschil €5.000.

Daarnaast krijg je te maken met goodwill. Goodwill is alle waarde die in een onderneming zit, maar ongrijpbaar is. Je kunt denken aan een netwerk wat de onderneming heeft, goede naam, etc. Ook over deze waarde moet bij de activa-passivatransactie afgerekend worden. Iedereen die zijn onderneming staakt heeft eenmaal recht op stakingsaftrek. Dit is een korting op de stakingswinst van €3.630. Wanneer jouw stakingswinst vrij gering is kan het interessant zijn alsnog te kiezen voor de activa-passivatransactie.


Ruisende omzetting

Wanneer er gekozen wordt voor een ruisende omzetting moet er, net als bij de activa-passivatransactie, afgerekend worden over de stakingswinst. In tegenstelling tot de activa-passivatransactie heeft de ruisende omzetting echter terugwerkende kracht.

Dat betekent dat je de voordelen van een BV voor het hele jaar kunt genieten, zelfs wanneer de BV pas in september wordt opgericht. Dit betekent dat wanneer je bijvoorbeeld in maart ziet dat je onderneming dusdanig goed gaat dat je over moet naar de BV alsnog over kunt naar de BV per 1 januari.

Doordat er bij de ruisende omzetting afgerekend moet worden over de stakingswinst betekent dit ook dat je verlies van eerdere jaren op deze winst in mindering mag nemen. Dus stel je hebt in de eerste drie jaar van de onderneming verlies geleden, vervolgens ga je over naar de BV waarbij stakingswinst wordt behaald. Dan mogen de verliezen uit eerdere jaren in mindering worden gebracht op deze stakingswinst. Dit kan zeer interessant zijn.

De geruisloze overgang heeft, zoals we zo zullen zien, als voorwaarde dat na de omzetting de aandeelhoudersverhouding in de nieuwe BV hetzelfde moet zijn als de eigendomsverhouding van de eenmanszaak voor de omzetting. Deze eis geldt niet bij de ruisende omzetting. Wanneer je van plan bent medevennoten aan te trekken kan het daarom handiger zijn te kiezen voor de ruisende omzetting.


Geruisloze omzetting

Als er gebruik gemaakt wordt van de geruisloze omzetting blijven de waarderingen van de activa en passiva hetzelfde als in de eenmanszaak. Zoals gezegd wordt er niet afgerekend over de stille reserves en goodwill. Met name met het oog op continuïteit van de onderneming is dit wenselijk aangezien er anders belasting moet worden afgedragen over een niet realiseerde winst. Dit kan tot problemen leiden op het gebied van liquiditeit. De belastingclaim die rust op de stille reserves en de goodwill schuift door naar de BV. Deze verdwijnt niet. Mocht je de BV later verkopen, dan moet je (logischerwijs) alsnog belasting betalen. De belastingdienst vist dus niet achter het net.

Ook de geruisloze omzetting heeft terugwerkende kracht. Deze is zelfs langer dan van de ruisende omzetting. Je kunt nog later beslissen naar de BV over te gaan en alsnog heel het jaar gebruikmaken van de voordelen van de BV. De deadline ligt op 30 september. De BV hoeft zelfs pas opgericht te zijn op 31 maart van het jaar na de omzetting.

Uiteraard stelt de wetgever een aantal voorwaarden aan de geruisloze omzetting. De belangrijkste zijn:
- Na de omzetting moeten de aandeelhouders in dezelfde verhouding gerechtigd zijn tot het vermogen als de eigenaren voor de omzetting;
- Je mag bij de omzetting niet de intentie hebben de aandelen in de BV binnen drie jaar te vervreemden;
- Formele eisen die met name te maken hebben met het indienen van documenten. Hier kunnen wij uiteraard bij helpen;

In het bovenstaande ben ik steeds uitgegaan van een eenmanszaak die naar een BV werd omgezet. Hetzelfde geldt echter voor een VOF die over gaat naar een BV-structuur.